رئیس انجمن علمی مامایی ایران با
انتقاد از اینکه تا چند سال گذشته شعار فرزند کمتر، زندگی بهتر سر می
دادیم، گفت: متاسفانه عدم رصد مناسب حرکت جمعیتی کشور توسط مدیران در سه
دهه اخیر اعم از مرکز آمار ایران، دانشگا ه ها، سیاست گذاران بخش اقتصادی،
اجتماعی و سلامت به خصوص مجلسیان، موجب شد به یکباره برای جبران این غفلت
همه وارد گود شوند و هر کس به طریقی به فکر افزایش جمعیت باشد که این مهم
خود موجب آسیبی بدتر از آنچه پیش از این بر سر کشور آمده، خواهد شد.
ناهید خدا کرمی رئیس انجمن علمی مامایی ایران در
گفتگو با خبرنگار نظام پزشکی ابراز داشت: چراغ زرد کاهش جمعیت حدود 10 تا 12 سال
است که روشن شده و این در حالی است که بسیاری از نخبگان و افراد فعال در این زمینه
هشدارهای لازم را داده بودند.
وی با بیان اینکه مطالعات استخراج شده بر اساس
سیمای باروری و جمعیت کشور از داده های سرشماری رسمی نشان دهنده کاهش رشد جمعیت کشور نسبت به گذشته و میزان باروری به
پایین تر از سطح جانشینی است، گفت: اما وضعیت خطرناکی را پیش رو نداریم چرا که سال ها است میزان باروری بین
1.8 تا 1.9 ثابت مانده و شاهد شیب تند دهه 70 نیستیم.
وی ادامه داد: پیش بینی می شود با افزایش تعداد
ازدواج هایی که متولدین دهه 60 انجام خواهند داد، حداقل به سطح جانشینی نزدیک
شویم.
* کاهش فرزندآوری به علت افزایش سن ازدواج و
مهاجرت نخبگان جوان
خداکرمی با اشاره به اینکه طبق مطالعات صورت
گرفته بیش از 90 درصد زوجین پس از ازدواج حداقل یک فرزند دارند، افزود: این در
حالی است که 80 درصد آن ها دو و یک سوم زوج های ایرانی هم دارای فرزند سوم هستند
که از دلایل عمده فقدان شیب مناسب در این زمینه، می توان به افزایش سن ازدواج و
مهاجرت نخبگان جوان اشاره کرد.
وی در
خصوص مطالعات جهانی صورت گرفته در مورد مولفه های بسیاری در رفتار باروری خانواده
ها، اظهار داشت: این مولفه ها اعم از شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تاثیر گذار است.
به نظر می رسد هر چقدر شرایط این سه مولفه که من آن را"آسا" می نامم،
آسایش بیشتری را برای یک کشور و منطقه به همراه داشته باشد، نقش بسزایی را در نگرش
خانواده ها در ازدواج کردن، فرزند آوری و .. خواهد داشت.
رئیس انجمن علمی مامایی ایران با اشاره به واکنش
های منفی والدین برای تولد فرزند دوم، خاطرنشان کرد: اینکه چرا چنین بینشی
درخانواده ها به وجود آمده به علت شرایط اجتماعی زنان ما که واقعیتی تلخ است، می
باشد چرا که بسیاری از زنان نخبه کشور در این سال ها شاید به علت نوع پوشش، نوع
نگرش و ... ای که داشتند در حاشیه قرار گرفته اند.
* قوانین مرتبط به زنان و باروری را مردان می
نویسند!
وی با گلایه از اینکه متاسفانه بسیاری از سازمان
ها را از مدیران توانمند زن محروم کردیم، اذعان داشت: حتی قوانین مرتبط به زنان و
باروری را مردان می نویسند و مردان هستند که برای زنان تصمیم می گیرند و این مهم
موجب کاهش میل زنان برای حرکت در پیش برد سیاست های جمعیتی شده است.
خداکرمی ادامه داد: از طرف دیگر مردان به علت تجربه
شرایط تنش زایی در سال های اخیر اعم از وضعیت اقتصادی، آزادی های سیاسی - اجتماعی
و .. تمایلی به فرزند دیگر ندارند. آمارها نشان می دهد حدود 34 درصد آقایان و 30
درصد خانم ها به دنبال فرزند دوم نیستند و این آقایان هستند که نمی خواهند فرزند
اول یا حتی دوم را داشته باشند.
وی نقش مهاجرت در کاهش جمعیت را واقعیتی تلخ
دانست و اظهار داشت: این مهم اغلب نخبگان علمی، فنی، هنری و غیره را در بر می گیرد. زمانی که نخبگان مهاجرت می
کنند، جایگزین کردن برای آن ها یک فرآیند مشکل و زمان بر است که می تواند در ترکیب
جمعیتی هم تاثیر منفی داشته باشد.
رئیس انجمن علمی مامایی ایران ابراز داشت: وقتی
نخبگان مهاجرت می کنند، تعداد افرادی که از ضریب هوشی بالایی برخوردار نیستند،
بیشتر می شود و تولید مثل بیشتر به سمت کاهش ضریب هوشی جامعه پیش می رود که محققین
باید تاثیرات آن را بررسی کنند.
وی با تاکید بر اینکه بسیاری از نخبگان ما زمانی
که مهاجرت می کنند، ممکن است یا دیر ازدواج کرده و یا با افراد غیر ایرانی ازدواج
کنند و احتمال برگشت نسل جدید نخبه به داخل کشور هم به راحتی میسر نیست، افزود:
نکته جالب آن است که نه تنها نخبگان دگر اندیش بلکه بسیاری از فرزندان مسئولین ما
هم در حال مهاجرت هستند.
خداکرمی اضافه کرد: اگر واقعا شرایط کشور آن طور
که گفته می شود مناسب است پس چرا مسئولین فرزندان خود را برای تحصیل به خارج از
کشور می فرستند؟ بنابراین نه تنها مسائل اقتصادی بلکه شرایط اجتماعی و سیاسی هم
تاثیر دارد و باید نگاه عمیقی بر آن صورت گیرد.
* تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها شکست در ازدواج را
در پی خواهد داشت
وی در
خصوص مشکلات میل به فرزندآوری در کشور، گفت:
متاسفانه از ابتدا میل به ازدواج را در فرزندانمان ایجاد نمی کنیم. تمام
ذهن فرزندان ما در دوران دبیرستان، موفقیت در کنکور است، در دانشگاه هم که بهترین
مکان برای آشنایی دختران و پسران برای پیدا کردن شناخت صحیح است؛ به علت تفکیک
جنسیتی این مهم میسر نیست.
رئیس انجمن علمی مامایی ایران ادامه داد: در حال
حاضر در اماکنی اعم از کتابخانه، تریا و رستوران دانشگاه که قرار است دانشجویان بهتر
یکدیگر را به دور از جاذبه و دلبری های جنسیتی بشناسند و به طور غیر مستقیم و
طبیعی به ازدواج و تشکیل خانواده فکر کنند، آشنایی ها به خارج از دانشگاه، در پارک
ها و اماکن غیر آموزشی منتقل شده است.
وی خاطرنشان کرد: در چنین مکان هایی دیگر مسئله
ارتباط، تبادل افکار و بحث و گفتگو نیست بلکه مسئله جنسیت و جاذبه های زودگذر مطرح
می شود. بنابراین اگر به دنبال ازدواج ارزشی بر مبنای شناخت دختران و پسرانمان در
خارج از محیط های آموزشی و خانوادگی هستیم، با چنین تفکیک هایی این مهم میسر
نخواهد بود و ازدواج ها به شکست خواهد انجامید.
خداکرمی با اشاره به نقش رسانه ها در این زمینه
ابراز داشت: سال ها است که رسانه های ما به خصوص در سریال و فیلم های صدا و سیما یک
کودک یا خانم باردار را نشان نداده اند و اگر هم نشان داده اند، جنگ و دعوای زن و
شوهر و فریاد کشیدن سر همدیگر و یا طرح مسائل تنش زای اجتماعی و اقتصادی است که
همه این ها دست به دست هم داده و جمعیت را به سمت سالمندی پیش می برند.
وی با تاکید بر اینکه نمی توان با میزان زاد و
ولد درصد سالمندی را کاهش داد، گفت: امید به زندگی افزایش یافته و برنامه ریزی
برای آینده سالمندان هم خود می تواند جوانان را تشویق به فرزند آوری بیشتری کند
اما در حال حاضر بسیاری از والدین به علت عدم امکانات مناسب برای نگهداری بزرگتران
خود (سالمندان) از داشتن فرزند بیشتر اجتناب کنند.
*لزوم فرزندآوری با تدوین بسته های حمایتی
رئیس انجمن علمی مامایی ایران حمایت های لازم
برای تشویق والدین به فرزند آوری را تاثیرگذار دانست و تصریح کرد: مهمترین اصل،
ازدواج به موقع با شرایط مناسب و سپس فرزندآوری با تدوین بسته های حمایتی درست است
تا زن کارمند و یا پدر سرپرست خانواده را برای فرزند آوری بیشتر به طور کامل حمایت
کند.
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از زنان فرهیخته ای که
می توانند مادران بسیار خوبی هم باشند، اگر تعداد فرزند بیشتری را داشته و تربیت
کنند، آینده کشور را تضمین می کنند. اما بسیاری از آن ها به علت داشتن فعالیت
اقتصادی و سیاسی در جامعه، امکان دارد به علت ارتقای شغلی و یا حتی نگرانی برای از
دست دادن شغلشان، از فرزند آوری اجتناب کنند.
خداکرمی با گلایه از اینکه تبلیغات به گونه ای
است که زنان را تنها برای فرزندآوری و بزرگ کردن کودک نشان می دهند که این مسایل زنان
ما را دچار یک تنش و مقاومت کرده است، افزود: پس ابتدا باید شرایط اجتماعی اصلاح و
شرایط امنی را برای دختران و پسرانمان مهیا کرده و حداقل های اقتصادی، اعم از مسکن،
شغل و . .. را برای آن ها فراهم کنیم.
*بدترین شیوه ترویج یک سیاست، استفاده از روش
های سلبی است
وی بدترین شیوه ترویج یک سیاست را استفاده از
روش های سلبی عنوان کرد و اذعان داشت: باید برنامه ها بر مبنای روش های ایجازی و
تعریف مشوق ها که همواره مالی هم نیست، ایجاد شود. اگر دختران ما در اجتماع نگران خشونت
ها برای ظاهر یا رفتارشان بوده و آرامش خیال نداشته باشند، تاثیرگذاری بسیاری را
در روند باروری و تصمیم به فرزند آوری خواهد داشت، پس ساده از آن ها نگذریم.
رئیس انجمن علمی مامایی ایران ادامه داد: وقتی بخواهیم
همه زنان را در قالبی که فکر می کنیم بهترین است، قرار دهیم، مسلما این گونه
نخواهد شد چرا که هرکس یک طرز تفکر و بینشی را از وضعیت اجتماعی دارد و بنابراین
باید شرایط را برای همه فراهم کنیم.
وی با تاکید
بر اینکه باید به همه زنان و مردان اجازه دهیم درعرصه های تصمیم گیری و مدیریتی
نقش داشته باشند، خاطرنشان کرد: به این ترتیب تصمیم گیران وسیاست گذاران ما باید بیشتر
بر مبنای قابلیت های افراد و اینکه چه نقشی را ایفا کنند، تصمیم بگیرند.
خداکرمی با اشاره به اینکه اگر تمامی شرایط را
در نظر بگیریم، نه تنها جمعیتی نخبه را خواهیم داشت بلکه دیگر نگران افزایش تولد
افرادی با ضریب هوشی کم و یا وضعیت اقتصادی و اجتماعی وشرایط فرهنگی پایین نخواهیم
بود، اظهار داشت: در غیر این صورت جمعیت نخبه کاهش و ترکیب جمعیتی دستخوش چالش
هایی خواهد شد که آینده کشور را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
* بسته های حمایتی و مشوق ها باید برای خانواده
های با استعداد های ویژه باشد
وی ترویج ازدواج درست، صحیح و پیشگیری از مهاجرت نخبگان آن هم نه با نگاه سلبی
بلکه به گونه ای که نخبه تمایلی برای مهاجرت نداشته باشد و اگر رفت دوباره بازگردد
را از برنامه های تشویقی برای داشتن جمعیتی با ترکیب مناسب از همه گروه ها و قشرها
بدون توجه به مذهب و سلیقه آن ها تاثیرگذار دانست و ابراز داشت: همه باید دیده شده
و برای همه برنامه بنویسیم.
رئیس انجمن علمی مامایی ایران با تاکید بر اینکه
بیشترین بسته های حمایتی و مشوق های ما باید برای خانواده هایی با استعداد های
ویژه (نه از نظر بضاعت مالی) و زنان تحصیل کرده باشد، تصریح کرد: اگر مشوق ها طوری
طراحی شوند که خانواده معتاد فرزند بیشتری را برای دست یابی به مشوق های مالی
داشته باشد تا خرج اعتیادش را تامین کند و یا افرادی که رفتارهای پر خطر دارند،
مشوق ها را جذب کنند اما به جای هزینه برای فرزندان خود، کودکانی را تربیت کنند که
فردا سربار جامعه باشند، جامعه دستخوش مشکلات بسیاری می شود.
وی در خصوص بسته های ویژه تشویقی افزود: این
بسته ها باید برای نخبگان به خصوص مادران نخبه که بیشتر بعد حمایتی دارد و نه مالی
اعم از شرایط کاری مناسب، دسترسی به مهدکودک و مسائلی از این قبیل را در نظر داشته
باشد که خوشبختانه در حال کار بر روی آن هستیم. امیدواریم شرایطی ایجاد شود که خانواده
های کشور حداقل در سطح جانشینی و نه کمتر، فرزندآوری داشته باشند.
* هر کس اختیار بدن، فرزندآوری و تعداد افراد
خانواده خود را دارد
خداکرمی با ابراز تاسف از طرح های مجازات برای
انجام روش های مختلف پیشگیری از بارداری مانند وازکتومی و توبکتومی توسط نمایندگان
مجلس، ادامه داد: هر کس اختیار بدن، فرزندآوری و تعداد افراد خانواده خود را دارد
و نباید این اختیار از افراد گرفته شود.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر افراد از بسیاری
اختیارات محروم هستند، حداقل اختیار باردار شدن، بارور شدن و فرزند آوری را به
خودشان واگذار کنیم. مسلما اگر خانواده ای شرایط مطلوبی داشته باشد، فرزندان
بیشتری خواهد داشت.
رئیس انجمن علمی مامایی ایران با اشاره به اینکه
نباید دسترسی به روش های پیشگیری از بارداری را قطع کنیم تا همه بتوانند از آن
بهره ببرند، خاطرنشان کرد: این مهم به خصوص برای مادران پرخطر با بیماری های خاص باید
دردسترس باشد اما خانواده هایی که بتوانند خود هزینه آن را بپردازند، باید در مراکز
دارویی و درمانی، دسترسی به همه روش های پیشگیری از بارداری برایشان فراهم باشد.
وی با بیان اینکه مشکلات سقط های غیر قانونی با
روش های زیرزمینی و یا حتی اعمال جراحی زیرزمینی، آسیبی را برای نسل آینده کشور
ایجاد می کند، تاکید کرد: اگر به مادر ایرانی اجازه دهیم که زایمان طبیعی به روش
طبیعی داشته باشد، خود به خود هورمون هایی که در زمان تولد نوزاد در بدن مادر ترشح
می شود، انگیزه و میل باروری مجدد را در او ایجاد می کند، پس جای نگرانی نیست.
سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی -دوشنبه ۰۶ مهر ۱۳۹۴
